2008 Dünya Bayanlar Şampiyonu, GM Alexandra Kosteniuk'un 14 yaşındaki süper yetenek Hou Yifan'ı yenerek şampiyon olmasıyla sona erdi. Sonucu belirlemede tahtada yapılan hamlelerin yanında, güç ve dayanıklılığın da etkili olduğu şampiyonada 64 kadın satranççı(13 kişi yoktu) acımasız eleme sistemiyle mücadele etti. TSF Basın Koordinatörü Özgür Akman şampiyonada neler olduğunu hatırlatan bir inceleme hazırladı. Dünya Bayanlar Şampiyonası'nın dördüncü tura(çeyrek finale) kadar olan birinci bölümü aşağıdadır. :

FIDE'nin Şampiyona websitesi ChessBase Chessdom Chesspro

Not: Fotoğraflar aksi belirtilmedikçe FIDE'ye aittir.

Dünya Bayanlar Şampiyonası'nın Uzun İnce Yolu

Dünya Bayanlar Şampiyonası'nın birinci turunda mevcut siyaset gündemi ve Nalçik'e oldukça yakın olan Güney Osetya krizi nedeniyle Gürcü oyuncular başta olmak üzere birçok oyuncu Nalçik'e gelmedi ve bu nedenle çok sayıda hükmen galibiyet olması biraz satranç dünyasının tadını kaçırdıysa da birinci turda yaşanan sürprizler ve "Armageddon" krizi diğer gelişmeleri unutturdu. Bir başka ilginç nokta da eşlendirme sistemi nedeniyle birbirine yakın reytingdeki oyuncuların eşleşmesi oldu. Rajlich-Mongontuul, Zongyi-Sachdev, Mkrtchian-Moser bunlardan birkaçı.

Şampiyonadan bahsederken Rusya'da satrancın ve devlet adamlarının yakın bağları var. Fotoğrafta Rusya'nın Başbakan Yardımcısı ve aynı zamanda Rusya Satranç Federasyonu Başkanı olan Alexander Zhukov  görülmektedir. Rusya Federasyonu'nun en üst devlet adamlarından birisi olan Zhukov, Dünya Bayanlar Şampiyonası'nın açılışına katılarak bir konuşma yaptı.

Natalia Zhukova, ilk turda Katerina Rohonyan'a elenerek dünya bayanlar şampiyonasına erken veda etti.

2007 Dünya Genç Bayanlar Şampiyonu Vera Nebolsina da ilk turda, Gaziantep'te unvanını devrettiği Harika Dronavalli'ye elendi.

2005 Dünya Genç Bayanlar Şampiyonu Elisabeth Paehtz ise zorlanarak da olsa ikinci tura çıktı.

Son iki yılın dünya genç bayanlar şampiyonları Harika Dronavalli ve Vera Nebolsina'nın mücadelesinde gülen taraf yeni şampiyon Harika oldu. Lilit Mkrtchian, Eva Moser karşısında zor da olsa tie brek maçlarında kazanarak yoluna devam ettiyse de Natalia Zhukova bunu başaramadı ve ABD'li WGM Katerina Rohonyan karşısında elenmekten kurtulamadı. Aynı kaderi paylaşan bir başka oyuncu, Çinli Zongyi Tan'a elenen ünlü isimlerden Hint IM Tania Sachdev oldu. Yine Natasa Bojkovic de Wenjun Ju'ya elendi. Satranç programı Rybka'nın ekibinde de yer alan Polonyalı IM Iweta Rajlich de Moğol rakibi Mongontuul'a iki maçını da kaybederek elendi. Eski dünya gençler şampiyonu Elisabeth Paehtz(2481) ise Azeri WGM İlaha Kadimova'ya ilk maçını kaybettiyse de skoru eşitledi; fakat iki hızlı satranç ve iki yıldırım partisi de bir galip çıkarmayınca rakibini Armageddon, Ani Ölüm veya Türkiye'de kullanılan bir diğer adı Altın Puan olan maçla geçmeyi başardı.

Bu maçın özelliği mutlaka kazanan bir taraf belirlemek. Kurayla belirlenen taraf oynayacağı rengi seçebiliyor, beyaza 6 , siyaha 5 dakika veriliyor ve sürelere ekleme yok. Kazanan bir üst tura çıkıyor; fakat maç berabere biterse siyah taşlarla oynayan taraf üst tura çıkıyor.

Altın Puan veya Ani Ölüm (Armageddon adı kullanılıyor İngilizcede ve meraklısı için genel anlamda Hristiyanlıkta Tanrı ve şeytanın nihai savaşı olduğunu belirtelim) maçları aslında oldukça tartışılan bir uygulama ve önceki aylarda ABD Şampiyonası'nda Anna Zatonskih ve Irina Krush arasında yaşananlar, bol faullü zaman sıkışmasında, havada uçuşan taşlar ve maç sonrasında Irina Krush'ın sinirlerini hakim olamaması satranç dünyasını bu uygulamayı tartışmaya itmişti. Türkiye'de de Türkiye Birinciliği Seçmeleri'nde Türkiye Birinciliği'ne katılacak isimleri belirlemek amacıyla birkaç defa gerçekleşen bu uygulamanın oyuncularda ne kadar büyük gerilim yarattığına şahit olmuştuk.

İşte Ani Ölüm'ü tekrar tartışmaların odağına taşıyan buluşma ise Foisor ve Socko arasındaydı. Gaziantep'teki Dünya Gençler Şampiyonası'nda oynayan Fosior Avrupa Kulüpler Kupası'nda şampiyonluğa ulaşan yıldızlar topluluğu Monaco'nun da kadrosunda yer alan güçlü Polonyalı rakibi Monika Socko karşısında siyahlarla bu amacına ulaşmaya çok yaklaşmıştı. İki taraf ağır bir zaman sıkışmasındayken iki tarafın tahtada sadece atları vardı.  Bu durumda bayrağı düşen taraf Foisor oldu; ancak hakemler yanlış karar vererek maçı berabere ilan ettiler. Daha sonra Socko, bu konumda "teorik olarak mat konumu dizmenin -yani oyunu kazanmanın- mümkün olabileceği" bir konum dizerek beraberliğin yanlış karar olduğunu belirtti. Bu arada bu maçla ilgili videoyu turnuva sayfası ve ChessBase'den izlemek mümkündür.

Başhakem Mikko Markula ise konumda ancak siyahın da yardımcı olması durumunda mat olacağını belirterek berabere ilan ediyor. Socko bu duruma itiraz ediyor ve İtiraz Kurulu toplanıp Socko'nun haklı olduğuna karar verince Socko sonraki tura yükseliyor. Görüntülerde de anlaşılabileceği üzere Socko'nun vatandaşı ünlü hakem Andrej Filipowicz'i de arayarak itirazının doğruluğundan emin olması da bir başka ilginç detay.

Taşların havada uçuştuğu konumda ilginçtir ki dünyadaki en eski satranç dergisi olan British Chess Magazine'in  Genel Yayın Yönetmeni John Saunders'ın da dikkat çektiği üzere Foisor'un rakibin atını alarak konumda bir tarafın kazanma olasılığını ortadan kaldırarak hemen berabere yapma şansı vardı. Atı almaması, Foisor'u ilk turun en önemli sürprizlerinden birisini yapmaktan alıkoydu.

Çin'in en güçlü üç oyuncusundan (Hou Yifan, Xue Zhao ve Dünya Bayanlar Şampiyonu Xu Yuhua) ikisi ikinci turda şampiyonaya veda etti. 32 satranççının kaldığı ikinci turda hiç şüphesiz en büyük sürpriz, Nalçik'e şampiyonluk unvanıyla gelen Çinli Xu Yuhua'nın elenmesi oldu. İlk maçta ilerlemiş vezir kanadı piyonlarıyla galibiyete uzanan Matveeva, ikinci maçta da berabere kalınca dünya bayanlar şampiyonunu elemiş oldu. Xu Yuhua, bir süredir aktif satrançtan görece uzaktı ve anne olduktan sonra 2000'li yılların başındaki başarılı performansını gösterememeye başlamıştı. Ayrıca belli bir yaşın üzerindeki Çinli oyuncular antrenörlük yapmaya zorlandığı için (örneğin bir başka eski dünya bayanlar şampiyonu Xie Jun) Xu Yuhua'nın unvanın geri alması kolay olmayacak.

İş Bankası Atatürk Uluslararası Kadın Ustalar Turnuvası'nı kazanan süper yetenek Hou Yifan, Mongontuul'u 2-0 ile geçerken üçüncü olan Xue Zhao'nun ise vatandaşı Yang Shen'e elenmesi bir başka büyük sürpriz oldu.

Tecrübeli Rus oyuncu Svetlana Matveeva bu sonuçla bir üst tura kalırken. Şampiyonada eşlendirme sistemi nedeniyle oldukça kritik eşleşmeler vardı. Bunlardan birisi Paehtz-Ushenina mücadelesiydi ve Ushenina , Alman rakibini eleyerek bir üst tura kaldı. Yine bir başka zorlu mücadelede Polonyalı Socko ve Vietnam asıllı Hoang Thanh Trang eşleşmesinde gülen taraf Macarların Büyükusta unvanlı oyuncusu oldu. Harika Dronavalli ise hızlı satranç maçlarının sonunda Anna Muzycuk'a üstünlük sağlayarak bir üst tura yükselirken, Nadezhda Kosintseva da 2005 reyting barajını aşan IM Viktoriya Cmilyte'yi eledi. Cmilyte, son partide kale file kaleyi uzun süre zorladıysa da Kosintseva kardeşlerin büyüğü böylece elenmiş oldu.

Bu turun en önemli buluşması belki de gizli final niteliğindeki Kosteniuk-Kosintseva buluşmasındaydı. Rus bayan satrancının iki dev isminin buluşmasında gülen taraf Alexandra Kosteniuk olurken, geçtiğimiz yıl rahatça Avrupa Şampiyonu olan ve çok önemli bir çıkış yakalayarak 2500 barajını aşan Tatiana Kosintseva ise dünya bayanlar şampiyonasına veda ediyordu. İkinci partide siyahlarla rahat bir konum elde eden ve piyon kazanan Kosteniuk belki de en kritik galibiyetlerinden birisini almıştı.

Lilit Mkrtchian ve Alexandra Kosteniuk basın toplantısında tur atlamaktan memnun görünüyorlar.

Çin'in bayanlarda satrançta dünyanın en güçlü ülkesi olduğu tartışma götürmez. Xie Jun ile başlayan gelenek bütün hızıyla sürüyor. 14 yaşındaki Hou Yifan, Xue Zhao, Xu Yuhua ve bu turda Cramling'e elene Lufei Ruan gibi tanınmış yıldızları zaten var; ama arkadan gelen isimler de büyük tehdit. Olimpiyatlara yedek kadroyla gelse bile kazanabilecek kadar güçlü bir ülke olunca ülkenin önemli genç yeteneklerinden Shen Yang'ın çeyrek finale kalması pek de şaşırtıcı olmuyor. Shen bu turda Kosintseva şampiyonlardan birisinin dünya şampiyonu olma olasılığını ortadan kaldırdı. Çin Bayanlar Satranç Ligi'nin de dünyanın en güçlü kadınlar satranç ligi olduğunu belirtelim.

Hou Yifan, Elena Sedina'ya yenilene kadar oynadığı beş partiyi de kazanmıştı; fakat İtalyan rakibini de hızlı satranç maçlarında saf dışı bırakarak çeyrek finale kaldı.

Şampiyonada 2600 barajını üzerinde tek kadın oyuncu olan ve Judit Polgar'dan sonra dünyada en yüksek reytinge sahip oyuncusu Humpy Koneru, ilk ciddi rakibi GM Trang'ı ağır partiler sonunda alt etmeyi başararak çeyrek finale kaldı. IM Lilit Mkrtchian da IM Harika Dronavalli karşısında kötü konuma düşüp ilk partiyi kurtarmayı başarırken, ikinci partiyi kazanarak çeyrek finale kalan bir diğer isim oldu. Eski dünya şampiyonu ve formsuz bir dönemin ardından yeniden 2500 barajını geçen büyükusta Antoaneta Stefanova da yoluna Ukrayna'nın Olimpiyat şampiyonu olan kadrosunda yer alan IM Inna Gaponenko'yu iki maçta da yenerek devam etti.

Aynı takımın bir başka oyuncusu Anna Ushenina ise bu şampiyonada formda olduğunu gösteriyor ve dünya şampiyonunu eleyen Svetlana Matveeva'yı iki maçta da yenerek yoluna devam ediyordu.

Dördüncü turdan itibaren Alexandra Kosteniuk'un şampiyonluğuna kadar devam eden ikinci bölüm yarın yayınlanacaktır.

Angora GM Turnuvası'nın ardından başarılı performanslarıyla en kısa sürede büyükusta unvanına ulaşacaklarını gösteren milli takım sporcularımız çalışmaya devam ediyor.


GM Kıvanç Haznedaroğlu, IM Barış Esen, IM Mert Erdoğdu, IM Mustafa Yılmaz, FM Burak Fırat, Büyükusta Efstratios Grivas'ın önderliğinde altı günlük kampa girdi.


Milli takım sporcuları 25 Aralık 2009 Cuma gününe kadar Ankara Atatürk Satranç Merkezi'nde hergün yaklaşık yedi saat satranç çalışacaklar.

Devamını oku...