Londra'da düzenlenen FIDE Adaylar Turnuvası 01 Nisan Pazartesi günü noktalandı. Magnus Carlsen satranç tarihinin en kuvvetli turnuvalarından biri olan bu organizasyonu çok ilginç geçen sonuncu turun ardından birincilikle bitirmeyi başardı. Hem genç Norveçli hem de liderliği paylaşan diğer oyuncu olan Rus Vladimir Kramnik son maçlarını kaybettiler ve eşit puanda kaldılar. Magnus Carlsen turnuvayı ikinci eşitlik bozma kuralı uyarınca daha fazla galibiyeti olduğu için lider tamamladı.

Bu da demek oluyor ki bir sonraki Dünya Şampiyonluğu unvan karşılaşması şu anki Dünya Şampiyonu Viswanathan Anand ile Magnus Carlsen arasında oynanacak. Son turun diğer karşılaşmalarında ise Ermeni Levon Aronian, Azeri rakibi Teimour Radjabov'u yenerken İsrailli Boris Gelfand ile Rus Alexander Grischuk da beraberlikte anlaştılar.

Hollywood filmlerinde bile eşi görülmeyecek derecede dramatik geçen son turda izleyiciler filmin kahramanının turun bitiminden hemen önce kaybettiğine tanıklık etti. Tarih tekerrür eder gibiydi, Cuma günü oynanan 12. turda Carlsen kaybetmiş ve Kramnik birinciliği ele geçirmişti. Norveçli oyuncunun liderliği geri alması uzun sürmemişti ve 13. turda kazanan Carlsen hatasını telafi etmişti. Son turda da Carlsen beyaz taşlarla hiç beklenmedik biçimde rakibi Peter Svidler'e karşı kaybetti. Ancak Vladimir Kramnik de Vassily Ivanchuk'a kaybedince turnuvanın lideri yine Carlsen oldu. 1 Nisan için belki de çok uygun bir senaryoydu. Tek farkı ise şaka değil gerçek oluşuydu!

Son tur sakin başladı. Boris Gelfand ve Alexander Grischuk sakin geçen bir maçın ardından beraberlikte anlaştılar. Kendisinin de Anand ile karşılaşmasında repertuarına dahil ettiği Grünfeld Savunması ile karşılaşan Gelfand 5.Fd2 hamlesi ile başlayan devam yolunu seçti. 11. Fc4 hamlesi Grischuk'u şaşırtsa da iyi tepki verdi ve 17. f4 hamlesinden sonraki konum için şu yorumu yaptı: "Beyazların bu konumdan elde edebileceği en büyük avantaj sadece çok küçük bir üstünlüktür fakat herhangi bir hata yapması durumunda siyahlar kolaylıkla kazandıran bir üstünlük elde edebilir." 18...b4 yanıtı ile siyahlar Rus oyuncuya göre "neredeyse beraberliği zorunlu kıldı." Canlı yorumculara katılan Grischuk: "Oyunumu erken bitirdiğim için çok mutluyum, şimdi bu anın tadını çıkarabilirim!" dedi.

Ardından Levon Aronian ile Teimour Radjabov arasındaki karşılaşma Ermeni oyuncunun galibiyetiyle sonuçlandı. Aronian şöyle dedi: "Açılıştan büyük bir üstünlükle çıktım ve bu konumda mücadele etmek siyahlar için oldukça zordu." Sonunda birçok başarı elde ettiği Şah-Hint Savunması'nı istediği gibi oynamayı başaran Radjabov oyun ortasının erken bir safhasında rakibinin vezirini kıstırmayı başarsa da beyazlar bunun karşılığında iki kale aldı ve tahtada ters renkli fillerin varlığı da düşünüldüğünde beyazların siyah şaha düzenlediği saldırı çok kuvvetli oldu.

Elbette son turun asıl önemli oyunları halen sürmekte olan iki oyundu. Vassily Ivanchuk - Vladimir Kramnik ve Magnus Carlsen - Peter Svidler. Carlsen eşitlik bozmaya göre üstün durumda olduğu için Kramnik'in turnuvayı liderlikle bitirmesi için son turda Carlsen'den fazla puan alması gerekiyordu: Carlsen berabere kalırsa kazanması, Carlsen kaybederse ise berabere kalması yetecekti. İşler Kramnik'in beklediği gibi gitmedi. Siyah taşlarla oynayan Rus oyuncu henüz açılış tamamlanırken büyük bir baskı altında kaldı. Carlsen ise açılıştan beyaz taşlarla umduğu üstünlüğü elde edememişti.

İpleri elinde tutmak isteyen Kramnik, Pirc Savunması'nı oynamayı seçti. Ivanchuk da buna basit gelişim hamleleriyle yanıt verdi. Ancak Ukraynalı oyuncu (yine!) hamlelerini yaparken oldukça uzun zaman harcadı ve üstünlük elde etse de Carlsen hayranları hala endişeliydi. Acaba Ivanchuk yine zamandan mı kaybedecekti?

Bu sırada Carlsen de oldukça fazla zaman harcıyordu. 27. hamlesini yaptığında Norveçli oyuncunun zaman kontrolüne kadar yapması gereken 13 hamle için sadece 5 dakikası kalmıştı ve iki hamle sonra da zamanı 1 dakika 20 saniye civarındaydı. Carlsen turnuva boyunca başka hiçbir turda hamlelerini düşünürken bu denli uzun vakit harcamamıştı. Tam da bu sıralarda birçok satranç sunucusuyla beraber Norveç'in en büyük gazetesinin internet sitesi de aşırı sayıda kişi tarafından ziyaret edildiğinden çöktü.

Carlsen zaman kontrolüne kadar yapması gereken hamleleri ucu ucuna tamamlayabildi. Son üç hamlesini dokuz saniyede yaptı ve bu sırada birkaç taşını devirerek zaman kaybetti. Toz bulutu ortadan kalktığında Carlsen kendini tamamiyle kayıp bir oyun sonunu savunurken buldu. Svidler ise rakibi baskı ve gerginlik altında ezilirken çok güzel bir oyun ortaya koydu. Svidler: "Konumu eşitlemeye çalışıyordum ki belki de Magnus konumuna aşırı derecede güvendiği için başı belaya girdi." dedi.

Carlsen basın toplantısında Ivanchuk ve Kramnik'in oyunu hala devam ederken şu yorumu yaptı: "Oyun ortasında iyi olsalar da bulunması belki de o kadar güç olmayan hamleler için çok vakit harcadım. (...) Üstünlüğümü gözümde büyüttüğüm kesin.Buna ek olarak bugün hamleleri iyi hesaplayamadım ve böyle olunca da çok zaman harcadım. Zaman sıkışması ise oyunun son safhasında yenilgiyi getirdi."

Basın toplantısından ayrılmadan hemen önce Carlsen muhabirden dizüstü bilgisayarın ekranına son maçın görüntüsünü getirmesini rica etti. O sırada Ivanchuk zaman kontrolünü geçmişti ve kazanç konumdaydı. Carlsen, "artık işler ters gidemez" yorumunu yaptı ve tam da o an Kramnik terk etti. Menajeri ve Svidler, Carlsen'i tebrik etti. Ardından Carlsen Norveç basını için birkaç röportaj verdi.

Tüm bunlar olurken Ivanchuk ve Kramnik maçlarını analiz etmek üzere basın odasına geldiler. Kramnik oyunu şöyle yorumladı: "Kazanmak için oynamak zorundaydım, gemileri yakmalıydım çünkü Magnus'un kaybedeceğine ihtimal vermedim. Bir noktada istediğimi aldığımı sandım. İlginç bir konumdu ancak oldukça karışıktı. 20...Ahf4 hamlesini oynadığım sırada konumumdan memnundum fakat bir şekilde konsantrasyonumu kaybettim çünkü ne yapacağımı bilemedim."

"Benim için sorun Peter [Svidler]'in konumunun iyi olsa da henüz durumun hala karışık oluşuydu dolayısıyla ne yapacağımı bilemedim, beraberlik için oynamalı mıydım?.. Oyunu takip edip ne yapacağım üzerinde karar vermeye çalışırken kafam karıştı. Ardından birkaç çok kötü hamle yaptım ve ne yazık ki 41. hamlede değil de 40. hamlede zor bir karar vermem gerekti." Rus oyuncu zaman sıkışmasında önemli bir taktik motifi kaçırınca kayıp bir konuma girdi. Ivanchuk da konumun bir noktada beraberliğe yakın olduğunu kabul etti: "Ancak rakibim risk alarak bana bazı şanslar vermeye başladı."

Carlsen daha sonra basın odasına dönerek turnuva lideri olarak soruları yanıtladı: "Kaybetmeyi kesinlikle beklemiyordum ve diğer oyunun sonucu hakkında da bir beklentim yoktu. Benim için bir anlamı yok çünkü o oyunun nasıl sonuçlanacağını belirleyemezdim. (...) Ivanchuk'un kazanacağından emin olmadan önce terk etmek istemedim!"

Turnuva lideri 11. tura kadar "en iyi satrancı kendisinin oynadığını" ifade etti. "Son turlarda ise herkes yoruldu, satrancın kalitesi düştü ve her şey olabilirdi. Ancak genel olarak bakıldığında performansımdan memnunum ve kazanmayı hakettiğimi düşünüyorum." Carlsen, Kramnik'in turnuvanın ikinci yarısında yaptığı geri dönüşten "oldukça etkilendiğini" belirtti. Anand ile yapacağı karşılaşma hakkında ise "bence çok ilginç olacak fakat henüz önümüzde uzun bir zaman var" yorumunu yaptı.

Final sıralaması ise şöyle: 1. Carlsen 8.5 puan (5 galibiyet), 2. Kramnik 8.5 puan (4 galibiyet), 3-4. Svidler ve Aronian 8 puan, 5-6. Grischuk ve Gelfand 6.5 puan, 7. Ivanchuk 6 puan ve 8.Radjabov 4 puan.

Özgün Metin: Peter Doggers
Çeviri: Ali Polatel

Resmi Site