Satrancın Devleri Buluşuyor: Anand-Kramnik Dünya Şampiyonluğu Unvan Maçı Yarın Başlıyor
14 Ekim-2 Kasım tarihleri arasında Dünya Şampiyonluğu Unvan Maçı yarından itibaren Almanya'nın Bonn şehrinde başlıyor. Dünya Şampiyonu Vishwanathan Anand unvanını eski şampiyon Vladimir Kramnik'e karşı korumaya çalışacak. Maçla ilgili her türlü bilgiyi ve bir dönem Anand ile birlikte çalışan Türkiye Şampiyonu GM Mikhail Gurevich'in ve birçok ünlü otoritelerin maçla ilgili yorumlarını da aşağıdadır.
Ayrıca TSF Forum'daki daki ankete
buradan oy gönderebilirsiniz.
Vishwanathan Anand
(Fotoğraf: Fotoğraf: Resmi websitesi)
Vishwanathan Anand'ın Websitesi
2007'de Meksika'daki turnuva da ikinci kez dünya şampiyonu olan Vishwanathan Anand, 2000 yılında da bu unvana daha önce ulaşmıştı. 1987 yılında Hindistan'ın ilk büyükustası olan ve Asya doğumlu ilk dünya gençler şampiyonu ve dünya şampiyonu olan Anand, reyting listesinde de Ekim 2008 listesine kadar 1.sırada yer alıyordu. Zirveye, süper turnuvaların süper turnuvası 2007 Linares'i kazanarak ulaşmıştı.
Wijk aan Zee, Linares, Dortmund gibi süper turnuvaların yanında Melody Amber, Biel Leon, Korsika Ustalar ve Mainz gibi önemli turnuvaların hepsinde birçok kez zafere ulaştı. Hızlı satrançta bir efsane olarak kabul edilen Anand.
Ünlü Rus satranç dergisi "64" tarafından verilen Satranç Oskarları'nı 4 kez kazanmıştır. Ülkesinde de bir spor kahramanı olarak görülen ve satrançta süper güçler arasına giren Hindistan'a öncülük eden Anand, ülkesinde Padma Vibhushan,Padma Bhushan, Padmashree ve en ünlüleri olan Arjuna Ödülü'nü de layık görülmüştür. Hindistan'da "Zeka Şampiyonları Akademisi" adıyla başlattığı bir projeyle 1 milyon çocuğun satranç öğrenmesini hedefleyen bir projesi var.
Dünya şampiyonu, 2008 yılına da Linares zaferiyle başladıysa da Bilbao Ustalar Turnuvası'nda aldığı kötü sonuçla reyting listesinin zirvesindeki yerini kaybetti. Otoritelerin arasında bu sonucu dünya şampiyonluğu maçına hazırlanmasına bağlayanlar da oldu.
Vishwanahtan Anand'ın Sekondantları(yardımcıları): GM Peter Heine Nielsen (2662), GM Rustam Kasimdzhanov (2679), GM Radoslav Wojtaszek (2599) ve GM Surya Shekhar Ganguly (2603).
Anand'ın ilk sekondantı olan Danimarkalı büyükusta Peter Heine Nielsen Dünya Şampiyonu'na Meksika 2007 Dünya Şampiyonluğu Turnuvası'nda da yardımcı olmuştu. Anand, dünya çapında bir açılış uzmanı olarak bilinen Danimarkalı büyükustanın çalışmalarını daha sonra övmüştü. Nielsen, aynı zamanda da Carlsen ile birlikte de çalışıyor. Son aylarda Susan Polgar'ın satranç blogunda gündeme gelen bir iddiaya göre Magnus Carlsen de Anand'a yardımcı olacaklar arasında yer alacaktı. Anand ve Carlsen, Bilbao Ustalar'da bu konu kendilerine sorulduğunda sessiz kalmayı tercih etmişlerdi. Carlsen'in Perşembe günü başlayacak olan Avrupa Kulüpler Kupası'nda oynayacağının kesineşmesiyle bu iddilar da gerçeklik kazanmamış oldu. Anand'ın diğer sekondantı ise eski dünya şampiyonu Özbek Rustam Kasımdzhanov, genç Polonyalı büyükusta Radoslav Wojtaszek (Voytaşek okunur) ve Hint büyükusta Surya Shekhrar Ganguly.
Anand'ın menajerliğini, "her başarılı erkeğin arkasında bir kadın vardır" sözünü doğrularcasına turnuvalar sırasında ona teknik olmayan bütün konularda yardımcı olan eşi Aruna Anand yapıyor.
Fotoğraf: Resmi websitesi
2007'de Meksika'daki turnuvayı 9 puanla birinci bitiren Anand şampiyon olurken, 8 puan toplayan Gelfand ve Kramnik 2-3.dereceleri paylaşmıştı.
Vladimir Kramnik
Fotoğraf: Resmi websitesi
Vladimir Kramnik'in WebsitesiDünyanın en teknik satranççısı olarak gösterilebilecek Vladimir Kramnik, birçok konumdaki en ince nüansları değerlendirmekte belki de dünyanın en iyisi. Bazı yorumcular tarafından oyunu eski dünya şampiyonu Karpov'a benzetilen "neo-Karpov" 5 yaşında satranca başladı. Temmuz 2000'e kadar 18 ay boyunca 86 partide hiç yenilmemişti.
Aynı yıl Vladimir Kramnik, dünya şampiyonluğu unvanına satrancın yaşayan efsanesi Garry Kasparov'u Londra'daki maçta yenerek ulaşmıştı. Her ne kadar pasif görünse de sağlam bir açılış olarak gördüğü İspanyol Açılışı'nın Berlin Varyantı'nda kurduğu Berlin Duvarı ve maç sırasında oldukça formsuz Kasparov'un bu duvarı aşamaması maçı özetleyen görüntü haline gelmişti. Kasparov'un 15 yıllık şampiyonluğuna son vererek modern spor tarihinin en uzun süre zirvede kalan isimlerinden birisini zirveden indirmeyi başarmıştı.
2004 yılında Leko ile İsviçre'de yaptığı maçta son partiyi kazanarak maçı 7-7'ye getirip unvanını korumuştu. Dünya Şampiyonluğu maçlarında o tarihe kadar maç berabere bittiğinde unvan, dünya şampiyonunda kalıyordu. Bununla birlikte, Leko maçında fiziksel olarak çok yıpranan Kramnik'in sağlık sorunları da yavaş yavaş ortaya çıkıyordu.
Ayrıca o dönemde iki dünya şampiyonluğu unvanının yeniden birleştirilmesi ve Kasparov'un hala reyting listesinde birinci sırada yer alması ve birçok önemli turnuvada zafere ulaşması hem kendisinin hem de satranç dünyasında birçok kişinin Kasparov ile Kramnik'in yeniden karşılaşması gerektiğini düşünmesine yol açıyordu. Kramnik ise, Kasparov'un bu isteğinin haklı olsa bile yeniden finale gelip kendisiyle karşılaşması gerektiğini düşünüyordu.
2005 yılında az rastlanan bir kas hastalığına yakalndığı teşhis edilen Kramnik, turnuvalarda da oldukça başarısız sonuçlar aldı. Daha sonra altı ay turnuva satrancına ara verdi. Daha sonra 2006'da Torino'daki Satranç Olimpiyatları'nda en iyi bireysel performansı göstererek satranca geri döndü ve bu dönemde Dortmund, Tal Anı Turnuvası gibi önemli turnuva zaferleri de kazandı. 2008 Ocak listesinde de yeniden dünya sıralamasında 1.sıraya yükselmeyi başardı.
2006 yılında ise Topalov ile oynadığı olaylı maçı, (Topalov'un menajeri Danailov'un Kramnik'in sık sık masasında kalkıp tuvalete gitmesini şüpheli bulmasıyla ve bu konuda dilekçe vermesiye başlayan olaylar zinciri) eşitlik bozma maçları sonunda kazanarak yeniden dünya şampiyonu oldu. Eylül 2007'de Meksika'da yapılan Dünya Şampiyonuluğu Turnuvası'nda Anand'ın ardından Boris Gelfand ile birlikte ikinciliği paylaştı ve "önceki dünya şampiyon" olma sıfatıyla ertesi yıl Anand ile karşılaşma hakkını kazandı.
Kramnik'in menajerliğini ilk profesyonel satranç menajerlerinden birisi olan Carsten Hensel yapıyor.
Sekondantları: GM Peter Leko(2747), GM Sergei Rublevsky,(2702) ve GM Laurent Fressinet (2676)
Vladimir Kramnik'in yardımcılarından eski Rusya Şampiyonu GM Sergey Rublevsky (2702)eski dünya şampiyonunun sıkça beraber çalıştığı bir isim. Bununla birlikte 2004 yılında Brissago'da Dünya Şampiyonluğu maçı yaptığı ve son maçı kazanıp berabere kalarak dünya şampiyonluğu unvanını koruduğu GM Peter Leko(2747) ekipteki yıldız isim olarak dikkat çekiyor. Süper büyükustaların birbirlerine yardım etmesi çok alışılagelmiş bir durum olmasa da Bareev ve Svidler gibi isimler de geçmişte Kramnik'e sekondantlık yapmıştı. Ayrıca Kramnik'in ve Leko'nun menajerlerinin aynı olması nedeniyle iki büyükusta birbirleriyle oldukça samimi. Ekipteki bir diğer isim de Fransız büyükusta Laurent Fressinet.
Oyuncular arasında belli aralıklara demeç savaşı yaşandıysa da, günümüzde dünya satrancının zirvesinde yer alan Anand ve Kramnik, dün yapılan basın toplantısı sırasında basın mensuplarına poz verirken el sıkışmaktan gayet memnun görünüyordu.
Yer
Fotoğraf: Chessbase
Maç, Almanya'nın Bonn kentindeki Federal Almanya Sanat ve Gösteri Merkezi'nde oynanıyor. Salonda oyuncularla seyircileri ayıran; fakat seyircilerin oyuncuları görebilip oyuncuların seyircileri göremediği özel bir cam bölme bulunuyor. Ayrıca iki oyuncuya da ayrılan dinlenme salonları var ve bu salonlarda bulunana kameraların görüntülerini başhakem sürekli olarak izleyebiliyor. Bu önlemlerin 2006 yılında oynana ve "Tuvalet skandalıyla" ve hile iddialarıyla çalkalanan Kramnk-Topalov Elista 2006 maçına karşılık bir önlem olduğu açık.
ProgramMaçta 12 oyun boyunca 2 günde bir boş gün olacak. 10.oyundan itibaren ise boş günlerin sıklığı artıyor. Program şöyle:
Gün |
Tarih |
Oyun |
Salı |
14 Ekim |
1.Oyun |
Çarşamba |
15 Ekim |
2.Oyun |
Perşembe |
16 Ekim |
Boş Gün |
Cuma |
17 Ekim |
3.Oyun |
Cumartesi |
18 Ekim |
4.Oyun |
Pazar |
19 Ekim |
Boş Gün |
Pazartesi |
20 Ekim |
5.Oyun |
Salı |
21 Ekim |
6.Oyun |
Çarşamba |
22 Ekim |
Boş Gün |
Perşembe |
23 Ekim |
7.Oyun |
Cuma |
24 Ekim |
8.Oyun |
Cumartesi |
25 Ekim |
Boş Gün |
Pazar |
26Ekim |
9.Oyun |
Pazartesi |
27 Ekim |
10.Oyun |
Salı |
28 Ekim |
Boş Gün |
Çarşamba |
29 Ekim |
11.Oyun |
Perşembe |
30 Ekim |
Boş Gün |
Cuma |
31 Ekim |
12.Oyun |
Cumartesi |
1 Kasım |
Boş Gün |
Pazar |
2 Kasım |
Eşitlik Bozma Maçları |
Sponsorlar
Sponsorlardan birisi Almanya'nın Essen kentinde merkezi bulunan Evonik şirketi. Evonik,(o zamanki adıyla RAG) daha önce 2006 yılında oynanan Kramnik-Deep Fritz maçının sponsorluğunu yapmıştı. Evonik, kimyasal ürünler, enerji ve gayrımenkul alanlarında faaliyet gösteriyor.
Diğer sponsor ise Rusya Satranç Federasyonu'nun da sponsorluğunu yapan, ayrıca Almanya'da ünlü futbol kulübü Schalke 04'e de destek olan doğalgaz devi Gazprom.
Siyasi Destek
Maça Almanya Maliye Bakanı Peer Steinbrück destek oluyor ve maçın Bonn'da gerçekleşmesinde kilit isimlerden birisi oldu.
Para Ödülü
Toplam para ödülü 1,5 milyon Avro. İlginç bir nokta ödülün iki satranççı arasında paylaştırılacak olması gibi görünüyor.
Fotoğraf: Chessbase
Zaman KontrolüOn iki partilik bölüm, 2 saat 40 hamle + 1 saat 20 hamle + 15 dakika giyotin ve 60.hamleden sonra da 30 saniye eklemeli olarak oynanacak. Yani, klasik zaman kontrolü kullanılacak.
Fotoğraf: Chessbase
Eşitlik BozmaEğer 12 oyunda eşitlik bozulmazsa 2 Kasım'da eşitlik bozma maçları oynanacak. 25 dakika+10 saniye eklemeli tempoda dört parti oynanacak. Eğer hala skor eşitse, 5 dakika + 10 saniye eklemeli iki parti daha oynanacak. Eğer skor hala eşitse, işte o zaman "Ani Ölüm" ya da Armageddon devreye girecek. Kurayı kazanan taraf rengini belirleyecek ve beyaz 6, siyah 5 dakika alacak, (herhangi bir ekleme olmadan). Eğer parti berabere biterse siyah taşlarla oynana isim Dünya Şampiyonu olacak.
Kramnik-Topalov Elista 2006 Dünya Şampiyonluğu maçlarında hızlı satranç maçlarında rakibine üstünlük kuran Vladimir Kramnik dünya şampiyonluğunu kazanmıştı. Eğer Armageddon maçı oynanıras, dünya satranç şampiyonunu ilk kez bir yıldırım partisi belirlemiş olacak. Armageddon'un çok tartışıldığı ve üst üste birkaç olayı yaşanması Armageddon maçlarıyle ilgili tartışmaları sıcak tutuyor. Satranç severlerin hatırlayacağı gibi ABD Şampiyonunu belirleyen Zatonskih-Krush mücadelesi, Dünya Bayanlar Şampiyonası'nda Socko-Foisor mücadelesi ve son olarak Dünya Zihin Sporları oyunlarında da Sasikiran-Matamoros mücadelelerinde Armageddon maçlarında çeşitli tartışmalar çıkmıştı.
Özellikle üst seviyede oyuncuların birbirlerine üstünlük sağlaması genellikle çok zor olduğu için dünya şampiyonunu Armageddon Maçı'nın belirleme olasılığı çok da az değil.
"Endüstriyel Satranç"Anand-Kramnik 2008 Dünya Satranç Şampiyonluğu Unvan Maçı öncekilerden biraz daha farklı. Maçları canlı olarak izlemenin -hem internetten hem de turnuva salonundan- ücretli olması, çok sayıda hediyelik eşyanın hazırlanmış olması dikkat çekici. Dünya satranç şampiyonları için ve unvan maçları için geçmişte birçok kez pullar hazırlanırdı; ancak bu sefer maçla ilgili anı eşyalarının yelpazesi çok daha geniş görünüyor.
Belgesel film DVD'si, t-shirtler, oyuncular tarafından imzalı takımlar ve madeni paralar ve posterlerin de aralarında bulunduğu geniş bir hediyelik eşya yelpazesi bulunuyor.
Oyuncular hangi takımla oynayacaklarını seçiyorlar. (Fotoğraf: Frederic Friedel@ChessBase)
Maçı yerinden izlemek için bilet almanız gerekiyor. Maçın yapılacağı salonda 5 Mayıs'tan beri rezervasyon yapmak mümkündü ve biletler günlük 35 Euro bedelindeydi. Ayrıca günlük 280 Euro'luk VIP biletleriyle daha farklı bir hizmetten de faydalanma imkanına sahip olabiliyor satranç severler.
Dünya Şampiyonluğu maçları hem profesyonel seviyede hem de amatörler arasında açılış trendlerini belirlerler. Sadece bir hamlelik bir deneme partisi olsa da Kramnik ve Anand'ın tercih ettikleri 1.g4 b5 hamlelerinin oynanma sıklığı artarsa kimse şaşırmasın!
Canlı Yayın
FoidosChess, canlı satranç yayınları sunmak için bir bilgi teknolojisi geliştiren Hollanda'da kurulmuş bir şirketti. Daha önce FM Mustafa Yılmaz'ın da katıldığı Amsterdam Genç Ustalar Turnuvası'nda bu sistemi denemişlerdi. Şimdi ise Foidos'un uzun süredir hazırlandığı Dünya Şampiyonluğu Maçı yayınları ile maçı sanki oradaymış gibi izleyebiliyorsunuz. Beş farklı kamerayla hem masa başında oyuncuların mimiklerini görebilecek hem de yapılan yorumları takip edebileceksiniz.
Yorumlar
GM Mikhail Gurevich (Türkiye Şampiyonu, Anand'ın eski sekondatı ve antrenörü)Günümüzün en iyi iki oyuncusu arasında çok ilginç bir mücadele olacak. Çok farklı stile sahip iki oyuncu.
Kramnik, büyük bir konumsal ve aşırı teknik bir oyuncu. Oyunsonu tekniği anlamında satranç tarihinin aklıma ilk gelen Capablanca ve Karpov gibi isimlerle birlikte en büyük oyuncuları arasında yer alıyor. Anand bu konudaki eğitimini oldukça geliştirdiyse de (1990'ların başlarında beraber yaptığımız çalışmalarında buna katkısı oldu), bu anlamda Kramnik'i hâlâ daha üstün görüyorum.
Anand'ın ise doğuştan gelen müthiş bir yeteneği var ve sürekli çalışarak dünya şampiyonluğuna ulaştı. ChessBase'in kurucusu Frederic Friedel ile yaptığı işbirliği sayesinde Fritz gibi birçok satranç makinesiyle çalışarak yeteneğini inanılmaz noktalara taşıdı. Varyant hesaplama hızı ve saflığının satranç tarihinde eşi yoktur. İyi günündeki bir Anand'ın hesap derinliği, Kasparov'un en iyi yıllarıyla eş değerdir.
Dolayısıyla satrancın iki titanının maçı olacak diyebiliriz. Hemen hemen eşit güçte; fakat çok farklı stildeki iki satranççının mücadelesi olacak.
Rakibini kendi stiline uygun konumlara sokabilmek ve açılışlara daha iyi hazırlanmak çok önemli olacak.
İki oyuncu da hayatta her türlü amaçlarına ulaştılar. Aşağı yukarı aynı kuşaktalar ve benzer hazırlıkları var. İkisi de bilgisayarlarla açılışlara hazırlanmaktan biraz sıkılmış durumdalar. Dolayısıyla maça fiziksel anlamda daha iyi hazırlanan ve daha fazla enerji toplamış olan taraf avantajlı olacaktır. Bu anlamda hangisinin daha üstün olacağını kestirmek zor. Kramnik, 6 yaş genç de olsa, Anand'ın genel sağlığı daha iyi durumda ve Kramnik'in zaman zaman ciddi sağlık problemleri oluyor.
Ben falcı değilim ve maçın gidişi konusunda bir tahminde bulunamıyorum; ama milyonlarca satranç sever ile birlikte oyunları zevkle izleyeceğim."
Resmi websitesinden yorumlar
GM Boris Gelfand (Meksika 2007'de 2-3.dereceleri paylaştı)"İki oyuncuya da %50 şans veriyorum. Milyonlarca satranç severin bu maçı dikkatle takip edeceğine şüphem yok. İki oyuncu için de çok önemli bir maç.
Anand unvanına korumak, Kramnik de geri almak için savaşacaktır hiç şüphem yok. İkisi de en üst seviyede oynayacaktır."
GM Klaus Bischoff (Resmi Yorumcu)"Maç, kazancak taraf için daha önemli olacak! İki oyuncunun da kazanabilecek olması maçı daha heyecanlı hale getiriyor."
GM Helmut Pfleger (Resmi Yorumcu,Die Zeit ve Welt am Sonntag gazetelerinde satranç köşesi yazdı, Almanya'da uzun yıllar televizyonlarda satranç programı yaptı ve Türkiye'de "Gençler İçin Satranç" adıyla yayınlanan kitabının yanında birçok kitabı bulunan yazar)"Bir tahmin imkansız görünüyor; çünkü iki oyuncu da uzun yıllardır satranç dünyasının liderleri ve farklı stillerine rağmen eşit güçteler. Psikolojik faktörler ve ekim ayına kadar enerjisini saklayabilmiş olan taraf maçı kazanacaktır.
Anand'ın kazanması ülkesine satrancın yaygınlaşmasını daha da tetikleyecektir. Kramnik'in kazanması da aynı şekilde artık satrançtaki hegemonyası Rusya'yı olumlu etkiler.
Mutlaka arada rekabet olacaktır; ama maçta iki satranççının centilmence mücadele edeceğine eminim son yıllarda olan maçların aksine. Bu maç Alman satrancına da olumlu yansıyacaktır.
Anand(38), Kramnik(32), gençlerin saldırısına direnen veteranlar gibiler. Öte yandan da Botvinnik'in "30 yaş üst satranççılar için ideal yaştır" kuralını doğruluyorlar. İkisi de kendilerine güveniyorlar; fakat kaybeden taraf eski kesinliği ve canlılığıyla dünya şampiyonası arenasına giremeyebilir."
GM Artur Yussupov (Resmi yorumcu, dünyanın en iyi antrenörlerinden birisi olarak gösteriliyor ve satranç yazarı)"Ben bu maçta yorumcu olarak tarafsız olmayı tercih ediyorum. Maç, dengeli bir şekilde cereyan edecektir ve eşitlik bozma maçları sonucu belirleyebilir. Kendim ve seyirciler için heyecanlı partiler oynanmasını diliyorum!
İki oyuncu da satrançta elde edebileceği hemen her şeyi elde ettiler ve ikisi de satranç kariyerlerinin altın çağındalar. Şimdi kariyerlerini taçlandıracak önemli bir maça çıkıyorlar."
GM Michael Adams (Büyükusta, elit seviyede uzun yıllardır mücadele ediyor)
"Açıkçası kazanmaya yakın bir taraf seçemiyorum. Bence maç çok çekişmeli geçecek ve eşitlik bozma şampiyonu belirleyecek.
Vishy de Vlad da iyi birer centilmen ve satranç sporun için harika birer elçiler. Maç oldukça ilgi çekecetkir."
Sizce Ne Olur?TSF Forum sayfalarında yer alan anket sorusuna
buradan ulaşabilirsiniz.
Resmi sitede yer alan ankete göre Anand rakibine ufak bir üstünlük sağlamış durumda.
İnceleme: Özgür Akman